Horn

De H. Ursula en de Ursulinen
De orde van de zusters Ursulinen is gesticht door Angela Merici (1470-1540). Zoals de Jezuieten zich wijdden aan de opvoeding van jongens, zo werden de Ursulinen door hun stichteres geroepen tot opvoeding van en onderwijs aan jonge meisjes. Ze besteedden daarbij meer aandacht aan algemene vorming dan aan de voorbereiding op huishoudelijke taken. De orde werd genoemd naar de heilige Ursula, een Britse koningsdochter uit de 3e eeuw. Toen ze tegen haar wil door haar vader ten huwelijk werd gegeven aan een heidense koning, vluchtte ze met 11 andere maagden (volgens anderen waren het er zelfs 11.000!) de Noordzee over. Ze kwamen in een riviermonding in Nederland terecht en voeren door naar Keulen. Daar werden ze doodgemarteld door de Hunnen die de stad belegerden!

De Ursulinen in Roermond
In 1852 werd in Roermond ten overstaan van notaris Milliard de rechtspersoon “Het Zedelijk Ligchaam Sint Ursula” gesticht, met als doel “het geven van onderwijs aan de vrouwelijke jeugd”. Dit Zedelijk Ligchaam vormde het bestuur van door de zusters Ursulinen gestichte scholen, namelijk een lagere school en een M.U.L.O. Ook ontwikkelden de Ursulinen in Roermond een internaat dat internationale faam verwierf.

In 1919 krijgt het Zedelijk Ligchaam Sint Ursula er een Katholieke H.B.S. voor meisjes bij, de 3de in het land. Het initiatief voor de stichting van deze H.B.S.-B was overigens uitgegaan van het bisdom in de persoon van bisschop Schrijnen en diens onderwijsinspecteur Mgr. van Gils. De Ursulinen konden maar met moeite over de streep getrokken worden, want ze vreesden grote financiële risico’s. Maar op 9 september 1919 gaat de Katholieke meisjes-H.B.S. met 12 leerlingen van start. “Met Gods zegen natuurlijk, maar op de eerste plaats met toegezegde gelden van het Rijk”.

Van H.B.S. tot Lyceum: 1919-1954
In 1923 wordt de school officieel erkend en in 1925 wordt nieuwbouw betrokken (waar thans het Ursulacomplex staat). In 1937 werd de school uitgebreid met een M.M.S., een Middelbare Meisjesschool. Deze keer lag het initiatief bij de Ursulinen, terwijl het bisdom de M.M.S. nergens voor nodig vond. Maar de Ursulinen zagen het als een ideale tussenvorm voor meisjes voor wie M.U.L.O. te gemakkelijk en H.B.S.-B te moeilijk was. Juist deze M.M.S. zou een grote bloei kennen en van 1940 tot 1972 liefst 1084 gediplomeerden afleveren.
In 1947 werd Ursula verrijkt met een gymnasium: dan heet de school het St. Ursulalyceum, een naam die in gebruik blijft tot 1968.
In heel deze periode vanaf de oprichting tot in de vijftiger jaren berustte de leiding van de school bij een door het bisdom benoemde directeur, een priester: H. Everts 1919-1923, Mgr. J. Bemelmans 1923-1941 en (na een korte interimperiode) J. Rölkens 1942-1954 (de latere deken van Helden).

In 1954 wordt voor het eerst een Ursuline aan het hoofd van de school geplaatst: rectrix zr. Edeltrudis Cuypers (foto hiernaast). Zij was lerares Nederlands en Opvoedkunde en zat om die benoeming bepaald niet te springen. Zelf zegt ze in een interview voor het jubileumboek: “….ik vond het net “onnozele kinderen”, toen ze mij rectrix maakten”. Maar ze prijst haar conrectrix, de fameuze zr. Cordula, en haar conrectoren van die dagen. Oud-moderator P. van der Bruggen zegt over zr. Edeltrudis: “met haar non-autoritair optreden fungeerde ze als de bijbelse kloekhen, die heel het kuikenvolk onder haar vleugels wist bijeen te houden”. Ze vond de school met 350 leerlingen eigenlijk wel groot genoeg, maar in 1968 telde ze zo’n 900 leerlingen. Dit ondanks de opheffing van het internaat in de zestiger jaren.

Mammoetwet 1968
Onder deze wet op het Voortgezet Onderwijs veranderde het onderwijsbestel. Men ging niet meer naar Gymnasium, H.B.S. of M.M.S., maar naar Gymnasium, Atheneum of Havo. Dit na een jaar van selectie en determinatie -brugklas genaamd- een nieuwigheid van de Mammoetwet, waar Ursula-Roermond niet van opkeek: de school kende het verschijnsel brugklas al jaren, zij het dan onder de naam “onderbouw”. De groei ging nu nog sneller: 1270 leerlingen in 1972.

Kentering 1972
Een opvallend jaartal in Ursula’s geschiedenis. In 1972 treedt voor het eerst een leek als rector aan, drs. J. Gillissen, die deze functie zal uitoefenen tot 1996. Ook in 1972 wordt de school gemengd: voor het eerst stromen jongens in de brugklassen van Ursula in en komen er meisjes op het Bisschoppelijk College. En ook nog in 1972: voor het eerst houden we -zoals nu nog steeds- een kennismakingskamp voor brugklassers, een welhaast unieke manier om aan een middelbare school te beginnen.
De school groeit dan uit haar voegen en er is al jaren discussie over nieuwbouw. In de stad zelf? Of aan de oostkant van Roermond? Maar op de scholen in Roermond waren steeds meer leerlingen gekomen uit de dorpen ten westen van de Maas en onder de ouders in deze regio ontstond de roep om een H.A.V.O./V.W.O.-school in hun gebied: “breng de school naar de leerlingen!” Ursula reageerde op het juiste moment, al waren veel medewerkers huiverig voor die overstap. Het is vooral rector Gillissen geweest die met zijn grote overtuigingskracht, maar ook met de nodige omzichtigheid tegenover emotioneel bezwaarden, de overplaatsing van St. Ursula van Roermond naar Horn heeft nagestreefd en het nieuwe Ursula in Horn heeft gerealiseerd. In Horn en niet in Heythuysen, zoals de provincie en die gemeente zelf (versterking van haar centrumfunctie) graag hadden gewild.

Vanaf 1975: Ursula in Horn
In augustus 1975 startten de klassen 1, 2 en 3 in het nieuwe gebouw te Horn. De hogere klassen konden -uiteraard- hun weg naar het diploma in Roermond vervolgen. In augustus 1978 zaten voor het eerst alle leerjaren in Horn. De school was toen 6 jaar gemengd en de getalsverhouding tussen jongens en meisjes rechtgetrokken: 651 jongens en 645 meisjes. Dat schooljaar was het enige waarin meer jongens dan meisjes zaten. Sindsdien zijn de meisjes met gemiddeld 73 in de meerderheid, dit schooljaar 1993/1994 met 76.

1989-1994 FUSIES MET MAVO ST.ANSFRIED EN SG LEUDAL